afb. Jan van Scorel, ca. 1535

De bewening van Christus

vervaardiger: Jan van Scorel (1495-1562)
datering: circa 1535
techniek: olieverf op paneel, 136.5 x 167.5 cm
collectie: Utrecht, Centraal Museum (6450)

Op grond van beschrijvingen wordt aangenomen dat dit altaarstuk in de Petrus- en Pauluskapel in de Sint Janskerk te Den Bosch heeft gehangen. De door Scorel aangebrachte ondertekening is duidelijk zichtbaar. Bepaalde purperachtige blauwen heeft Scorel verkregen door een laag ultramarijn op een ondoorschijnend roze aan te brengen. Deze voor Scorel kenmerkende werkwijze is tot dan alleen gebruikt in de Italiaanse schilderkunst. Waarschijnlijk heeft Scorel kennis gemaakt met deze techniek in het atelier van Rafaël. Het blauwe ultramarijn (lapis lazuli) moet hij uit Venetië hebben meegenomen.
Literatuur
Boekbespreking Paletserie, A.B. de V. p. 58 ; Carel van Manders kritiek op de schilderijen van Jan van Scorel en diens tijdgenoten (in Miscellanea Prof. Dr. D. Roggen), P.T.A. Swillens (Antwerpen, 1957) pp. 275-277, afb. 2 op p. 273 ; Catalogus der schilderijen [1933] (Utrecht, 1933) cat. nr. 174, afb. 6 ; Catalogus van schilderijen der Utrechtsche School Catalogus van schilderijen der Utrechtsche school (Utrecht, 1941) cat. nr. 174, afb. 3; De Catalogus der schilderijen [1952] (Utrecht, 1952) cat. nr. 261 ; De copie van een bewening, S.H. Levie pp. 246-255, afb, op p. 249 ; De Hollandsche schilderkunst van Jeroen Bosch tot Rembrandt (Brussel, 1936 1946) cat. nr. 117, afb. nr. 141 ; De introduktie van gekleurde schildergrond, H. Miedema en B.W.L. Meyer p. 139 en afb. 4 , 4A ; De Noord-Nederlandsche Schilderkunst, deel 4, G.J. Hoogewerff (Den Haag, 1941-1942) p. 136 e.v., afb. 60 op p. 137 en p. 144 ; De Utrechtse Parade 1495-1995 : van Van Scorel tot Rietveld en Koch, red. Renger de Bruin, Jos de Meyere, Suzanne de Sitter. teksten Hanneke Adriaans, Marja Bosma, Renger de Bruin, Roman Koot, Jos de Meyere, Ida van Zijl (Utrecht, 1994) p. 90, afb. 44 ; Die Altniederländische Malerei III, Max J. Friedländer (Berlijn, 1925) nr. 323 met afb. ; Early Netherlandish Painting XII - Jan van Scorel and Pieter Coecke van Aelst, Max J. Friedlaänder (Leyden Brussels, 1975) cat. nr. K 323 op p. 123; p. 76; pl. 177 ; Early Netherlandish Paiting, Volume 1, E. Panofsky (Cambridge, Mass., 1964) note 356/5, p. 510 ; Gossaert où l'appel du moderne en 1500, Jean-Francois Revel p. 78, afb. 13 op p. 79 ; Honderd jaar Vereniging Rembrandt, [cat. Wilma Godschalk] (Utrecht, 1983) cat. nr. 4, met afb. op voorkant ; Jan van Scorel ([Schoorl, 1986]) ; Jan van Scorel 1495-1562 : schilder voor prinsen en prelaten, J.A.L. de Meyere (Utrecht, 1981) p. 48, nr. 6, met afb.; afb. 2 ; Jan van Scorel in Utrecht : altaarstukken en schilderijen omstreeks 1540 : documenten, technisch onderzoek, [voorwoord van de catalogus door Adeline M. Janssens; bijdragen van Jan Gerrit van Gelder, J. Guillouet [et al.]] (Utrecht Douai, 1977) cat. nr. 49, met afb. ; Jan van Scorel, [voorrede M. Elisabeth Houtzager. inl. G.J. Hoogewerf] (Utrecht, 1955) cat. nr. 52, afb. 59 ; Jan van Scorel. "De Beweening van Christus.", Jonkvrouwe Dr. C.H. de Jonge p. 20, met afb. op p. 21 ; Kunst voor de beeldenstorm : Noordnederlandse kunst 1525-1580 [deel 1], W.Th. Kloek, W. Halsema-Kubes, R.J. Baarsen (Amsterdam Den Haag, 1986) p. 64, afb. 66 ; Kunst voor de beeldenstorm : Noordnederlandse kunst 1525-1580 [deel 2] : catalogus, red. J.P. Filedt Kok, W. Halsema-Kubes, W.Th. Kloek. met inl. door B. Dubbe ... [et al.] (Amsterdam Den Haag, 1986) p. 87, nr. 14, pp. 90-91, 93-94 (fig. 35), 99, 105 noot 134, 227-227, cat. nr. 108 ; La peinture dans les anciens Pays-Bas : XVe-XVIe siècles, Paul Philippot (Parijs, 1998) p. 248, afb. 91 op p. 242 ; Röntgenonderzoek van de oude schilderijen in het Centraal Museum te Utrecht, M.E. Houtzager ... [et. al.] (Utrecht, 1967) pp. 77, 264-265 ; Schilderkunst tot 1850. De verzamelingen van het Centraal Museum Utrecht [cat. nrs. 591-902], Liesbeth M. Helmus (Utrecht, 1999) p. 1385-1387, cat. nr. 597, afb. op p. 1385; p. 90-93, afb. in kleur op p. 91 ; Scorel-paralellen, door G.J. Hoogewerff p. 208, met afb. 8 ; Utrecht's kunst in opkomst en bloei 650-1650, [voorw. C.H. de Jonge, D.P.R.A. Bouvy] (Utrecht, 1948) cat. nr. 58.
Artikelen
?

Jkvr. Dr. C.H. de Jonge

Jan van Scorel
Palet-Serie Deel I (?) 42-43, 52
 
Literatuur en bronnenpublicaties

A.M. Koldeweij, In Buscoducis Bijdragen (1990) 18

n: vermelding in een voetnoot